شیلی، با نام رسمی جمهوری شیلی (به اسپانیایی: República de Chile)، کشوری است در آمریکای جنوبی که پایتخت آن سانتیاگو است. شیلی در نقشه آمریکای جنوبی به مانند یک نوار بلند و باریک میان کوه‌های رشته کوه آند در شرق و اقیانوس آرام در غرب کشیده شده‌است. اقیانوس آرام کل مرز غربی این کشور را تشکیل می‌دهد، و از شمال با پرو، از شمال شرق با بولیوی، از شرق با آرژانتین، و در پایین‌ترین نقطه جنوبی کشور با گذرگاه دریک هم‌مرز است. این کشور به همراه اکوادور تنها کشورهایی در آمریکای جنوبی هستند که با برزیل مرز مشترک ندارند. طول خط ساحلی این کشور با اقیانوس آرام ۶۴۳۵ کیلومتر است.
شیلی است که معمولاً توصیف شامل سه بخش. اولین بار از این، شناخته شده به عنوان قاره شیلی شامل یک نوار طولانی باریک از زمین در سواحل غرب از مخروط جنوبی که گسترش بین تشابه ۱۷ درجه ۲۹'۵۷" جنوبی و ۵۶ درجه ۳۲' جنوبی ، بیشتر از ساحل جنوب شرقی اقیانوس آرام به آند. این یک طول ۴۲۷۰ کیلومتر، حداکثر عرض ۴۴۵ کیلومتر در ۵۲° ۲۱' جنوبی، خارج از تنگه ماژلان، و حداقل عرض ۹۰ کیلومتر در ۳۱ درجه 37' S، بین پونتا آمولاناس و می‌رسد پاسو د لا کاسا د پیِدرا. این مرز پرو به شمال، بولیوی به شمال شرق، آرژانتین به شرق، در مجموع ۶۳۳۹ کیلومتر از مرزهای زمین، و گذرگاه دریک در جنوب. دوم، به نام دیوار شیلی، مربوط به گروه از جزایر آتشفشانی در مجمع الجزایر جنوب اقیانوس آرام. خوان فرناندز و جزایر ناگوار متعلق به جنوب آمریکا، جزیره سالاس ای گومس و جزیره ایستر، از لحاظ جغرافیایی در پلینزی واقع سوم، به نام سرزمین شیلی قطب جنوب به مساحت قطب جنوب در سال ۱۲۵۰ ۲۵۷٫۶ کیلومتر مربع بین طول جغرافیایی است ۵۳ ° W و ۹۰ درجه W که بر روی شیلی مدعی حاکمیت، گسترش مرز جنوبی آن به قطب جنوب. این ادعا است به حالت تعلیق که توسط پیمان قطب جنوب، که شیلی از امضاء کنندگان است تصریح شده، بدون که امضاء به منزله چشم پوشی. از آنجا که از حضور خود در آمریکا، اقیانوسیه و قطب جنوب، شیلی خود را به عنوان یک کشور سه قاره توصیف می‌کند.
اسپانیا را فتح و شیلی استعمار در اواسط قرن ۱۶، به جای حکومت اینکا در شمال و مرکز شیلی، اما شکست را به تسخیر مستقل مپوچه که ساکنان جنوب مرکزی شیلی. پس از اعلام استقلال خود را از اسپانیا در سال ۱۸۱۸، شیلی در دهٔ ۱۸۳۰ به عنوان یک جمهوری استبدادی نسبتاً پایدار پدید آمده است. در قرن ۱۹، شیلی شاهد رشد اقتصادی و ارضی قابل توجهی، پایان دادن به مقاومت مپوچه در ده‌ی ۱۸۸۰ و به دست آوردن قلمرو شمالی در حال حاضر خود را در جنگ از اقیانوس آرام (۱۸۷۹–۱۸۸۳) پس از شکست پرو و بولیوی. در اواخر ده‌ی ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ زود، کشور قطبش چپ به راست شدید سیاسی و آشفتگی را تجربه کرد. این توسعه با کودتای ۱۹۷۳ شیلی که دولت جناح چپ سالوادور آیِنده را سرنگون و نهاد یک دیکتاتوری نظامی جناح راست ۱۶ ساله که بیش از ۳۰۰۰ نفر کشته و یا گم چپ به اوج خود رسید. رژیم به رهبری آگوستو پینوشه در سال ۱۹۹۰ به پایان رسید و پس از آن یک همه پرسی در سال ۱۹۸۸ از دست داده و توسط یک ائتلاف چپ میانه که از طریق چهار ریاست جمهوری تا سال ۲۰۱۰ حکومت موفق شد.
ا
مپوچه‌ها ساکنان اصلی مرکز و جنوب شیلی
حدود ۱۰ هزار سال پیش، مردم سرخ‌پوست مهاجر در داخل دره‌های حاصلخیز و در امتداد ساحلی که هم اکنون شیلی نامیده می‌شود، ساکن شدند. اینکاها امپراتوریشان را تا آنچه امروزه شیلی شمالی خوانده می‌شود گسترش دادند، اما بایر بودن این ناحیه از گسترش اقامت آنها جلوگیری می‌نمود.
فتح این سرزمین که امروزه شیلی خوانده می‌شود تنها به صورت تدریجی واقع شد، و اروپایی‌ها به دستان جمعیت محلی این نقطه متحمل عقب‌نشینیهای مکرر شدند. قیام گسترده مپوچه که در سال ۱۵۳۳ آغاز شد به مرگ والدیویدا و تخریب بسیاری از مستعمرات اصلی در این نقطه منجر گردید. قیامهای اصلی بعدی در سالهای ۱۵۹۸ و ۱۶۵۵ رخ داد. هرگاه که مپوچه‌ها و دیگر گروه‌های بومی شورش می‌نمودند، مرز جنوبی این مستعمره به سمت شمال جابجا می‌گردید.
لغو برده داری در سال ۱۶۸۳ از تنشها در مرز بین مستعمره و سرزمین مپوچه‌ها تا بخش جنوب کاست، و اجازه داد تا تجارت بین استعمارگران و مپوچه‌ها افزایش یابد.
سیاست شیلی
نوشتار اصلی: سیاست در شیلی
نوشتار اصلی: سیاست خارجه شیلی
نام شیلی
نوشتار اصلی: ریشه نام شیلی
نظریات متفاوتی راجع به ریشهٔ کلمهٔ «شیلی» وجود دارد. بر طبق یک نظریه، اینکاها در پرو، که در تسخیر سرزمین آروکانیان‌ها شکست خورده بودند، دره آکنکاگوا «شیلی» را با دستکاری در نام یک رئیس قبیله‌ای («کاسیکوئه») که «تیلی» خوانده می‌شد و در زمان تسخیر اینکاها در آن ناحیه حکومت می‌کرد، انتخاب نمودند.۱
نظریهٔ دیگر به شباهت درهٔ آکنکاگوا با درهٔ کاسما در پرو اشاره می‌کند که در آن یک شهر و دره با نام «شیلی» وجود داشت.۲
جغرافیای شیلی
نوشتار اصلی: جغرافیای شیلی
به دلیل فاصله میان سرزمین اصلی (مین لند) و جزیره ایستر، شیلی چهار تراز متفاوت تنظیم زمان کشوری با زمان بین‌المللی (UTC) برای آنها استفاده می‌نماید:
سرزمین اصلی از ۴- UTC، و در تابستان از نظام یکساعت جلوتر ۳- UTC استفاده می‌کند.
جزیره ایستر از ۶- UTC، و در تابستان از سیستم یک ساعت جلوتر ۵- UTC استفاده می‌نماید.
تقسیمات اداری
ChileRegions.png
شیلی به ۱۳ ناحیه تقسیم می‌شود، که هریک تحت ریاست یک «مدیر» منصوب شده از سوی رئیس جمهوری اداره می‌شود. هر ناحیه نیز به استان‌هایی با «فرمانداران استانی» تقسیم می‌شود، که فرمانداران نیز توسط رئیس جمهور تعیین می‌گردند. نهایتاً هر استان به شهرداریهایی تقسیم می‌گردد،۳ که اغلب به شهرداری‌ها عنوان کمونا را نسبت می‌دهند و هر شهرداری یک شهردار و چند مشاور برای خود دارد، که به عنوان "concejales" از سوی ساکنان آن نقاط انتخاب می‌شوند.
برای هر ناحیه یک نام و یک عدد رومی، از سمت شمال به جنوب منظور شده‌است. کلاً، اعداد رومی بیش از اسم این نواحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تنها مورد استثناء در ناحیه‌ای است که سانتیاگو قرار دارد و برای آن "RM" درنظر گرفته شده‌است، که بیانگر «رخیون متروپلیتانا»، یا «ناحیه پایتختی» می‌باشد.
در سال ۲۰۰۵، کنگره شیلی اصلاحیه‌ای از تصویب گذارند تا دو ناحیه جدید یکی در شمال در اطراف شهر آریکا، و یکی در بخش مرکزی جنوب حوالی والدیویدیا (ناحیه آکا از رودخانه‌ها) ایجاد شود. با قرار دادن اعداد رومی XIV و XV در اسامی این استان‌ها، هردو ناحیه ترتیب اعداد جغرافیایی که از شمال به جنوب تنظیم شده بود را برهم زدند. تصور بر این است که نام رسمی آنها جایگزین نام حاوی عددشان شود.
نام مرکز
XV آریکا و پاریناکوتا آریکا
I تاراپاکا ایکیکه
II آنتوفاگوستا آنتوفاگوستا
III آتاکاما کوپیاپو
IV کوکیمبو لا سرنا
V والپاراییسو والپاراییسو
VI اوهیگینز رانکاگوا
VII مائولی تالکا
VIII بیوبیو کونسپسیون
IX آرائوکانیا تموکو
XIV لُس ریوس والدیویا
X لُس لاگوس پورتومونت
XI آیسن کویایکی
XII ماژلان پونتا آرناس
RM سانتیاگو سانتیاگو
شهرها
نمایش بحث ویرایش
نمایش بحث ویرایش
شهرهای اصلی شیلی
سرشماری ۲۰۱۲
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر کنسپسیون
کلان‌شهر کنسپسیون
رتبه شهر ناحیه جمعیت کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر لاسرنا
کلان‌شهر لاسرنا
۱ کلان‌شهر سانتیاگو ناحیه کلان‌شهری ۶٬۶۷۶٬۷۴۵
۲ کلان‌شهر کنسپسیون ناحیه بیوبیو ۱٬۰۱۳٬۸۵۶
۳ کلان‌شهر والپارائیسو ناحیه والپارائیسو ۸۹۲٬۱۴۳
۴ کلان‌شهر لاسرنا ناحیه کوکیمبو ۴۰۱٬۸۴۵
۵ آنتوفاگاستا ناحیه آنتوفاگاستا ۳۶۰٬۴۷۳
۶ کلان‌شهر تموکو ناحیه آروکانیا ۳۶۳٬۹۶۴
۷ منطقه شهری رانکاگوآ ناحیه اوهیگینز ۳۰۷٬۰۰۴
۸ کلان‌شهر ایکیکه ناحیه تاراپاکا ۲۶۴٬۶۸۲
۹ تالکا ناحیه موله ۲۰۱٬۷۹۷
۱۰ آریکا ناحیه آریکا و پاریناکوتا ۱۸۵٬۲۶۸
مردم
شیلی یک کشور نسبتاً یکدست از لحاظ جمعیت می‌باشد و بیشتر جمعیت آن غالباً اسپانیایی‌تبار هستند که با درجات مختلفی از آمیزش با بومیان سرخ‌پوست.
حدود ۸۵ درصد از جمعیت کشور در نواحی شهری زندگی می‌کنند، ضمن آن که ۴۰ درصد آنها در منطقهٔ کلان‌شهری سانتیاگو ساکن‌اند. رشد جمعیت شیلی با نرخ حدود ۰٫۹۷ درصد در میان کشورهای آمریکای لاتین پایین است که تنها پس از اروگوئه و کوبا در رده سوم قرار دارد.
زبان
درک و فهم گویش شیلیایی زبان اسپانیایی برای بیگانگان دشوار است. علت آن حذف هجاهای آخر و اصوات 's' در واژه‌ها، تلفظ بسیار نرم برخی از حروف بیصدا و سطوح بالای کاربرد کلمات عامیانه، به ویژه در نواحی سانتیاگو و اطراف آن است.
مردم شیلی همچنین نسبت به اسپانیایی‌زبانان سایر کشورهای همسایه سریعتر صحبت می‌کنند. این عوامل همگی دست به دست هم می‌دهند تا گویش شیلیایی از نظر دیدارکنندگان تازه‌وارد به این کشور، حتی گویشوران حرفه‌ای زبان اسپانیایی، دشوار باشد.∗
فرهنگ و نمادهای ملی
یک گل کوپیهوی سرخ
نوشتار اصلی: فرهنگ شیلی
گل ملی کوپیهو (" لاپاجریا روزاً، لاله کوهی شیلی)، در جنگلهای جنوبی شیلی می‌روید.
نشانهای ملی این کشور دو نوع جانور ملی را ترسیم می‌نمایند: کرکس («والچر گریفوس»، یک پرنده بسیار بزرگ که در کوهستانها زندگی می‌کند) و هوئمول («هیپوکاملوس بیسولکوس»، یک گوزن دم سفید که نژادش در خطر است). در این مورد همچنین یکجمله اسطوره‌ای وجود دارد «Por la razón o la fuerza» («با حق یا به زور» یا «با منطق یا با زور»).
اقتصاد
نوشتار اصلی: اقتصاد شیلی
چشم‌انداز مرکز اقتصادی سانتیاگو
بیابان آتاکاما
بخش فاینانس (مالیه) شیلی سریعتر از حوزه‌های دیگر اقتصاد طی چند سال اخیر پیشرفت نموده است؛ قانون اصلاح بانکداری که در سال ۱۹۹۷ به تصویب رسید دامنه فعالیت مجاز خارجی را برای بانکهای شیلی گسترش داد. دولت شیلی در سال ۲۰۰۱ آزادی بیشتری را در بازارهای سرمایه پیاده نمود. مردم شیلی از ابزارهای مالی جدیدی برخوردار شده‌اند همچون وام‌های سرمایه‌گذاری مسکن، معاملات سلف و حقوق خرید و فروش ارز، کارگزاری (مقاطعه کاری)، لیزینگ، و کارتهای اعتباری. ارائه این محصولات جدید نیز همراه با کاربرد فزاینده از ابزار سنتی همچون وامها و کارتهای اعتباری بوده‌است. سیستم پرداخت خصوصی مقرری شیلی، با دارائی‌های حدود ۵۴ میلیارد دلار در پایان سال ۲۰۰۴، به منبع مهمی از دارایی سرمایه‌ای برای بازار سرمایه تبدیل شده‌است.
شیلی یکی از بهترین نرخهای اعتباری (+ S&P A) را در بین کشورهای آمریکای لاتین حفظ نموده‌است. دولت به بازپرداخت قروض خارجی خود ادامه می‌دهد. قروض مرکب خارجی بخش‌های دولتی و خصوصی در پایان سال ۲۰۰۴، تقریباً ۵۰ درصد کل تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌داد- که بر اساس استانداردهای آمریکای لاتین رقم پایینی است.
دفاع
نوشتار اصلی: نیروهای دفاعی شیلی
A Chilean Navy SH-32 Super Puma helicopter landing onUSS Mitscher (DDG 57).jpg
نیروهای مسلح شیلی از طریق وزارت دفاع به وسیله رئیس جمهور کنترل می‌شوند. رئیس جمهور این اختیار را دارد تا فرمانده کل نیروهای مسلح را برکنار نماید.
فرمانده کل قوای ارتش شیلی ژنرال اسکار ایزوریتا فرر است. ارتش شیلی شامل ۵۵۰۰۰ نفر نیرو بوده و به وسیله ستاد ارتش در سانتیاگو سازماندهی می‌شود، که شامل هفت یگان در این منطقه، یک تیپ هوابرد در رانکاگوا، و یک نیروی مخصوص تکاور در کولینا هستند. ارتش شیلی یکی از حرفه‌ای‌ترین و پیشرفته‌ترین ارتشها از لحاظ فناوری در کشورهای آمریکای لاتین می‌باشد.۴
دریاسالار رودولفو کودینا دیاز رهبری ۲۵۰۰۰ نفر نیروی دریایی شیلی و از جمله ۵۰۰۰ تفنگدار دریایی را برعهده دارد. از میان ۲۹ فروند کشتی زمینی- دریایی ناوگان شیلی، تنها ۶ فروند از آنها سامانه اصلی عملیاتی (از انواع تخریبچی و ناوچه محافظ) هستند. این کشتی‌ها در والپاریزو مستقر می‌باشند. نیروی هوایی دارای سامانه هوابرد ویژه ترابری و اسکورت برای خود بوده؛ و هیچگونه ناوشکن یا هواپیمای بمب افکن ندارد. نیروی دریایی شیلی همچنین ۳ فروند زیردریایی در تالکاهوانو دارد.
ژنرال اوسوالدو سارابیا ویلچز فرماندهی ۱۲۵۰۰ نفر افراد نیروی هوایی را بر عهده دارد. مجموعه یگانهای هوابرد شیلی در بین پنج مقر تیپ هوایی توزیع شده که در نواحی ایکوئیکو، آنتوفاگاستا، سانتیاگو، پورتو مونت و پونتا آرناس واقع شده‌اند. نیروی هوایی شیلی همچنین در یک پایگاه هوایی در جزیره کینگ جورج قاره جنوبگان عملیات هوایی انجام می‌دهد. نیروی هوایی شیلی در سال ۲۰۰۶ ۱۰فروند هواپیمای اف-۱۶ آمریکایی را در کنار ۶ فروند هواپیمای دست دوم بازسازی شده از همان نوع مزبور از نیروی هوایی سلطنتی هلند، تحویل گرفت.
پلیس
پس از کودتای نظامی در سپتامبر ۱۹۷۳، پلیس ملی شیلی که به عنوان تفنگداران شیلی نیز شناخته شده‌اند، با وزارت دفاع متحد شدند. با بازگشت حکومت دموکراتیک، پلیس تحت کنترل وزارت کشور قرار گرفت اما ظاهراً بطور اسمی تحت نظارت وزارت دفاع باقی‌مانده‌است. ژنرال خوزه برنالس رئیس ۳۰ هزار نیروی پلیس مرد و زن شیلی است که مسئول اجرای قانون، مدیریت ترافیک، مراقبت از مرزها، سرکوب (قاچاقچیان) مواد مخدر و مقابله با تروریسم در سراسر کشور شیلی هستند.
اداره آگاهی پلیس شیلی در سال ۱۹۳۳ به وجود آمد که به عنوان یک سازمان پلیسی غیرنظامی و مشابه با دامنه و عملکرد پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) عمل می‌کند. از لحاظ اداری بخشی از وزارت دفاع، فعالیتش به عنوان یک بازوی تحقیقاتی از شاخه قضائی است. پرفکتو آرتورو هررا وردوگو فعلاً رئیس پلیس آگاهی در شیلی می‌باشد
مپوچه‌ها ساکنان اصلی مرکز و جنوب شیلی
حدود ۱۰ هزار سال پیش، مردم سرخ‌پوست مهاجر در داخل دره‌های حاصلخیز و در امتداد ساحلی که هم اکنون شیلی نامیده می‌شود، ساکن شدند. اینکاها امپراتوریشان را تا آنچه امروزه شیلی شمالی خوانده می‌شود گسترش دادند، اما بایر بودن این ناحیه از گسترش اقامت آنها جلوگیری می‌نمود.
فتح این سرزمین که امروزه شیلی خوانده می‌شود تنها به صورت تدریجی واقع شد، و اروپایی‌ها به دستان جمعیت محلی این نقطه متحمل عقب‌نشینیهای مکرر شدند. قیام گسترده مپوچه که در سال ۱۵۳۳ آغاز شد به مرگ والدیویدا و تخریب بسیاری از مستعمرات اصلی در این نقطه منجر گردید. قیامهای اصلی بعدی در سالهای ۱۵۹۸ و ۱۶۵۵ رخ داد. هرگاه که مپوچه‌ها و دیگر گروه‌های بومی شورش می‌نمودند، مرز جنوبی این مستعمره به سمت شمال جابجا می‌گردید.
لغو برده داری در سال ۱۶۸۳ از تنشها در مرز بین مستعمره و سرزمین مپوچه‌ها تا بخش جنوب کاست، و اجازه داد تا تجارت بین استعمارگران و مپوچه‌ها افزایش یابد.
سیاست شیلی
نوشتار اصلی: سیاست در شیلی
نوشتار اصلی: سیاست خارجه شیلی
نام شیلی
نوشتار اصلی: ریشه نام شیلی
نظریات متفاوتی راجع به ریشهٔ کلمهٔ «شیلی» وجود دارد. بر طبق یک نظریه، اینکاها در پرو، که در تسخیر سرزمین آروکانیان‌ها شکست خورده بودند، دره آکنکاگوا «شیلی» را با دستکاری در نام یک رئیس قبیله‌ای («کاسیکوئه») که «تیلی» خوانده می‌شد و در زمان تسخیر اینکاها در آن ناحیه حکومت می‌کرد، انتخاب نمودند.۱
نظریهٔ دیگر به شباهت درهٔ آکنکاگوا با درهٔ کاسما در پرو اشاره می‌کند که در آن یک شهر و دره با نام «شیلی» وجود داشت.۲
جغرافیای شیلی
نوشتار اصلی: جغرافیای شیلی
به دلیل فاصله میان سرزمین اصلی (مین لند) و جزیره ایستر، شیلی چهار تراز متفاوت تنظیم زمان کشوری با زمان بین‌المللی (UTC) برای آنها استفاده می‌نماید:
سرزمین اصلی از ۴- UTC، و در تابستان از نظام یکساعت جلوتر ۳- UTC استفاده می‌کند.
جزیره ایستر از ۶- UTC، و در تابستان از سیستم یک ساعت جلوتر ۵- UTC استفاده می‌نماید.
تقسیمات اداری
ChileRegions.png
شیلی به ۱۳ ناحیه تقسیم می‌شود، که هریک تحت ریاست یک «مدیر» منصوب شده از سوی رئیس جمهوری اداره می‌شود. هر ناحیه نیز به استان‌هایی با «فرمانداران استانی» تقسیم می‌شود، که فرمانداران نیز توسط رئیس جمهور تعیین می‌گردند. نهایتاً هر استان به شهرداریهایی تقسیم می‌گردد،۳ که اغلب به شهرداری‌ها عنوان کمونا را نسبت می‌دهند و هر شهرداری یک شهردار و چند مشاور برای خود دارد، که به عنوان "concejales" از سوی ساکنان آن نقاط انتخاب می‌شوند.
برای هر ناحیه یک نام و یک عدد رومی، از سمت شمال به جنوب منظور شده‌است. کلاً، اعداد رومی بیش از اسم این نواحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تنها مورد استثناء در ناحیه‌ای است که سانتیاگو قرار دارد و برای آن "RM" درنظر گرفته شده‌است، که بیانگر «رخیون متروپلیتانا»، یا «ناحیه پایتختی» می‌باشد.
در سال ۲۰۰۵، کنگره شیلی اصلاحیه‌ای از تصویب گذارند تا دو ناحیه جدید یکی در شمال در اطراف شهر آریکا، و یکی در بخش مرکزی جنوب حوالی والدیویدیا (ناحیه آکا از رودخانه‌ها) ایجاد شود. با قرار دادن اعداد رومی XIV و XV در اسامی این استان‌ها، هردو ناحیه ترتیب اعداد جغرافیایی که از شمال به جنوب تنظیم شده بود را برهم زدند. تصور بر این است که نام رسمی آنها جایگزین نام حاوی عددشان شود.
نام مرکز
XV آریکا و پاریناکوتا آریکا
I تاراپاکا ایکیکه
II آنتوفاگوستا آنتوفاگوستا
III آتاکاما کوپیاپو
IV کوکیمبو لا سرنا
V والپاراییسو والپاراییسو
VI اوهیگینز رانکاگوا
VII مائولی تالکا
VIII بیوبیو کونسپسیون
IX آرائوکانیا تموکو
XIV لُس ریوس والدیویا
X لُس لاگوس پورتومونت
XI آیسن کویایکی
XII ماژلان پونتا آرناس
RM سانتیاگو سانتیاگو
شهرها
نمایش بحث ویرایش
نمایش بحث ویرایش
شهرهای اصلی شیلی
سرشماری ۲۰۱۲
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر کنسپسیون
کلان‌شهر کنسپسیون
رتبه شهر ناحیه جمعیت کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر لاسرنا
کلان‌شهر لاسرنا
۱ کلان‌شهر سانتیاگو ناحیه کلان‌شهری ۶٬۶۷۶٬۷۴۵
۲ کلان‌شهر کنسپسیون ناحیه بیوبیو ۱٬۰۱۳٬۸۵۶
۳ کلان‌شهر والپارائیسو ناحیه والپارائیسو ۸۹۲٬۱۴۳
۴ کلان‌شهر لاسرنا ناحیه کوکیمبو ۴۰۱٬۸۴۵
۵ آنتوفاگاستا ناحیه آنتوفاگاستا ۳۶۰٬۴۷۳
۶ کلان‌شهر تموکو ناحیه آروکانیا ۳۶۳٬۹۶۴
۷ منطقه شهری رانکاگوآ ناحیه اوهیگینز ۳۰۷٬۰۰۴
۸ کلان‌شهر ایکیکه ناحیه تاراپاکا ۲۶۴٬۶۸۲
۹ تالکا ناحیه موله ۲۰۱٬۷۹۷
۱۰ آریکا ناحیه آریکا و پاریناکوتا ۱۸۵٬۲۶۸
مردم
شیلی یک کشور نسبتاً یکدست از لحاظ جمعیت می‌باشد و بیشتر جمعیت آن غالباً اسپانیایی‌تبار هستند که با درجات مختلفی از آمیزش با بومیان سرخ‌پوست.
حدود ۸۵ درصد از جمعیت کشور در نواحی شهری زندگی می‌کنند، ضمن آن که ۴۰ درصد آنها در منطقهٔ کلان‌شهری سانتیاگو ساکن‌اند. رشد جمعیت شیلی با نرخ حدود ۰٫۹۷ درصد در میان کشورهای آمریکای لاتین پایین است که تنها پس از اروگوئه و کوبا در رده سوم قرار دارد.
زبان
درک و فهم گویش شیلیایی زبان اسپانیایی برای بیگانگان دشوار است. علت آن حذف هجاهای آخر و اصوات 's' در واژه‌ها، تلفظ بسیار نرم برخی از حروف بیصدا و سطوح بالای کاربرد کلمات عامیانه، به ویژه در نواحی سانتیاگو و اطراف آن است.
مردم شیلی همچنین نسبت به اسپانیایی‌زبانان سایر کشورهای همسایه سریعتر صحبت می‌کنند. این عوامل همگی دست به دست هم می‌دهند تا گویش شیلیایی از نظر دیدارکنندگان تازه‌وارد به این کشور، حتی گویشوران حرفه‌ای زبان اسپانیایی، دشوار باشد.∗
فرهنگ و نمادهای ملی
یک گل کوپیهوی سرخ
نوشتار اصلی: فرهنگ شیلی
گل ملی کوپیهو (" لاپاجریا روزاً، لاله کوهی شیلی)، در جنگلهای جنوبی شیلی می‌روید.
نشانهای ملی این کشور دو نوع جانور ملی را ترسیم می‌نمایند: کرکس («والچر گریفوس»، یک پرنده بسیار بزرگ که در کوهستانها زندگی می‌کند) و هوئمول («هیپوکاملوس بیسولکوس»، یک گوزن دم سفید که نژادش در خطر است). در این مورد همچنین یکجمله اسطوره‌ای وجود دارد «Por la razón o la fuerza» («با حق یا به زور» یا «با منطق یا با زور»).
اقتصاد
نوشتار اصلی: اقتصاد شیلی
چشم‌انداز مرکز اقتصادی سانتیاگو
بیابان آتاکاما
بخش فاینانس (مالیه) شیلی سریعتر از حوزه‌های دیگر اقتصاد طی چند سال اخیر پیشرفت نموده است؛ قانون اصلاح بانکداری که در سال ۱۹۹۷ به تصویب رسید دامنه فعالیت مجاز خارجی را برای بانکهای شیلی گسترش داد. دولت شیلی در سال ۲۰۰۱ آزادی بیشتری را در بازارهای سرمایه پیاده نمود. مردم شیلی از ابزارهای مالی جدیدی برخوردار شده‌اند همچون وام‌های سرمایه‌گذاری مسکن، معاملات سلف و حقوق خرید و فروش ارز، کارگزاری (مقاطعه کاری)، لیزینگ، و کارتهای اعتباری. ارائه این محصولات جدید نیز همراه با کاربرد فزاینده از ابزار سنتی همچون وامها و کارتهای اعتباری بوده‌است. سیستم پرداخت خصوصی مقرری شیلی، با دارائی‌های حدود ۵۴ میلیارد دلار در پایان سال ۲۰۰۴، به منبع مهمی از دارایی سرمایه‌ای برای بازار سرمایه تبدیل شده‌است.
شیلی یکی از بهترین نرخهای اعتباری (+ S&P A) را در بین کشورهای آمریکای لاتین حفظ نموده‌است. دولت به بازپرداخت قروض خارجی خود ادامه می‌دهد. قروض مرکب خارجی بخش‌های دولتی و خصوصی در پایان سال ۲۰۰۴، تقریباً ۵۰ درصد کل تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌داد- که بر اساس استانداردهای آمریکای لاتین رقم پایینی است.
دفاع
نوشتار اصلی: نیروهای دفاعی شیلی
A Chilean Navy SH-32 Super Puma helicopter landing onUSS Mitscher (DDG 57).jpg
نیروهای مسلح شیلی از طریق وزارت دفاع به وسیله رئیس جمهور کنترل می‌شوند. رئیس جمهور این اختیار را دارد تا فرمانده کل نیروهای مسلح را برکنار نماید.
فرمانده کل قوای ارتش شیلی ژنرال اسکار ایزوریتا فرر است. ارتش شیلی شامل ۵۵۰۰۰ نفر نیرو بوده و به وسیله ستاد ارتش در سانتیاگو سازماندهی می‌شود، که شامل هفت یگان در این منطقه، یک تیپ هوابرد در رانکاگوا، و یک نیروی مخصوص تکاور در کولینا هستند. ارتش شیلی یکی از حرفه‌ای‌ترین و پیشرفته‌ترین ارتشها از لحاظ فناوری در کشورهای آمریکای لاتین می‌باشد.۴
دریاسالار رودولفو کودینا دیاز رهبری ۲۵۰۰۰ نفر نیروی دریایی شیلی و از جمله ۵۰۰۰ تفنگدار دریایی را برعهده دارد. از میان ۲۹ فروند کشتی زمینی- دریایی ناوگان شیلی، تنها ۶ فروند از آنها سامانه اصلی عملیاتی (از انواع تخریبچی و ناوچه محافظ) هستند. این کشتی‌ها در والپاریزو مستقر می‌باشند. نیروی هوایی دارای سامانه هوابرد ویژه ترابری و اسکورت برای خود بوده؛ و هیچگونه ناوشکن یا هواپیمای بمب افکن ندارد. نیروی دریایی شیلی همچنین ۳ فروند زیردریایی در تالکاهوانو دارد.
ژنرال اوسوالدو سارابیا ویلچز فرماندهی ۱۲۵۰۰ نفر افراد نیروی هوایی را بر عهده دارد. مجموعه یگانهای هوابرد شیلی در بین پنج مقر تیپ هوایی توزیع شده که در نواحی ایکوئیکو، آنتوفاگاستا، سانتیاگو، پورتو مونت و پونتا آرناس واقع شده‌اند. نیروی هوایی شیلی همچنین در یک پایگاه هوایی در جزیره کینگ جورج قاره جنوبگان عملیات هوایی انجام می‌دهد. نیروی هوایی شیلی در سال ۲۰۰۶ ۱۰فروند هواپیمای اف-۱۶ آمریکایی را در کنار ۶ فروند هواپیمای دست دوم بازسازی شده از همان نوع مزبور از نیروی هوایی سلطنتی هلند، تحویل گرفت.
پلیس
پس از کودتای نظامی در سپتامبر ۱۹۷۳، پلیس ملی شیلی که به عنوان تفنگداران شیلی نیز شناخته شده‌اند، با وزارت دفاع متحد شدند. با بازگشت حکومت دموکراتیک، پلیس تحت کنترل وزارت کشور قرار گرفت اما ظاهراً بطور اسمی تحت نظارت وزارت دفاع باقی‌مانده‌است. ژنرال خوزه برنالس رئیس ۳۰ هزار نیروی پلیس مرد و زن شیلی است که مسئول اجرای قانون، مدیریت ترافیک، مراقبت از مرزها، سرکوب (قاچاقچیان) مواد مخدر و مقابله با تروریسم در سراسر کشور شیلی هستند.
اداره آگاهی پلیس شیلی در سال ۱۹۳۳ به وجود آمد که به عنوان یک سازمان پلیسی غیرنظامی و مشابه با دامنه و عملکرد پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) عمل می‌کند. از لحاظ اداری بخشی از وزارت دفاع، فعالیتش به عنوان یک بازوی تحقیقاتی از شاخه قضائی است. پرفکتو آرتورو هررا وردوگو فعلاً رئیس پلیس آگاهی در شیلی می‌باشد
ا
مپوچه‌ها ساکنان اصلی مرکز و جنوب شیلی
حدود ۱۰ هزار سال پیش، مردم سرخ‌پوست مهاجر در داخل دره‌های حاصلخیز و در امتداد ساحلی که هم اکنون شیلی نامیده می‌شود، ساکن شدند. اینکاها امپراتوریشان را تا آنچه امروزه شیلی شمالی خوانده می‌شود گسترش دادند، اما بایر بودن این ناحیه از گسترش اقامت آنها جلوگیری می‌نمود.
فتح این سرزمین که امروزه شیلی خوانده می‌شود تنها به صورت تدریجی واقع شد، و اروپایی‌ها به دستان جمعیت محلی این نقطه متحمل عقب‌نشینیهای مکرر شدند. قیام گسترده مپوچه که در سال ۱۵۳۳ آغاز شد به مرگ والدیویدا و تخریب بسیاری از مستعمرات اصلی در این نقطه منجر گردید. قیامهای اصلی بعدی در سالهای ۱۵۹۸ و ۱۶۵۵ رخ داد. هرگاه که مپوچه‌ها و دیگر گروه‌های بومی شورش می‌نمودند، مرز جنوبی این مستعمره به سمت شمال جابجا می‌گردید.
لغو برده داری در سال ۱۶۸۳ از تنشها در مرز بین مستعمره و سرزمین مپوچه‌ها تا بخش جنوب کاست، و اجازه داد تا تجارت بین استعمارگران و مپوچه‌ها افزایش یابد.
سیاست شیلی
نوشتار اصلی: سیاست در شیلی
نوشتار اصلی: سیاست خارجه شیلی
نام شیلی
نوشتار اصلی: ریشه نام شیلی
نظریات متفاوتی راجع به ریشهٔ کلمهٔ «شیلی» وجود دارد. بر طبق یک نظریه، اینکاها در پرو، که در تسخیر سرزمین آروکانیان‌ها شکست خورده بودند، دره آکنکاگوا «شیلی» را با دستکاری در نام یک رئیس قبیله‌ای («کاسیکوئه») که «تیلی» خوانده می‌شد و در زمان تسخیر اینکاها در آن ناحیه حکومت می‌کرد، انتخاب نمودند.۱
نظریهٔ دیگر به شباهت درهٔ آکنکاگوا با درهٔ کاسما در پرو اشاره می‌کند که در آن یک شهر و دره با نام «شیلی» وجود داشت.۲
جغرافیای شیلی
نوشتار اصلی: جغرافیای شیلی
به دلیل فاصله میان سرزمین اصلی (مین لند) و جزیره ایستر، شیلی چهار تراز متفاوت تنظیم زمان کشوری با زمان بین‌المللی (UTC) برای آنها استفاده می‌نماید:
سرزمین اصلی از ۴- UTC، و در تابستان از نظام یکساعت جلوتر ۳- UTC استفاده می‌کند.
جزیره ایستر از ۶- UTC، و در تابستان از سیستم یک ساعت جلوتر ۵- UTC استفاده می‌نماید.
تقسیمات اداری
ChileRegions.png
شیلی به ۱۳ ناحیه تقسیم می‌شود، که هریک تحت ریاست یک «مدیر» منصوب شده از سوی رئیس جمهوری اداره می‌شود. هر ناحیه نیز به استان‌هایی با «فرمانداران استانی» تقسیم می‌شود، که فرمانداران نیز توسط رئیس جمهور تعیین می‌گردند. نهایتاً هر استان به شهرداریهایی تقسیم می‌گردد،۳ که اغلب به شهرداری‌ها عنوان کمونا را نسبت می‌دهند و هر شهرداری یک شهردار و چند مشاور برای خود دارد، که به عنوان "concejales" از سوی ساکنان آن نقاط انتخاب می‌شوند.
برای هر ناحیه یک نام و یک عدد رومی، از سمت شمال به جنوب منظور شده‌است. کلاً، اعداد رومی بیش از اسم این نواحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تنها مورد استثناء در ناحیه‌ای است که سانتیاگو قرار دارد و برای آن "RM" درنظر گرفته شده‌است، که بیانگر «رخیون متروپلیتانا»، یا «ناحیه پایتختی» می‌باشد.
در سال ۲۰۰۵، کنگره شیلی اصلاحیه‌ای از تصویب گذارند تا دو ناحیه جدید یکی در شمال در اطراف شهر آریکا، و یکی در بخش مرکزی جنوب حوالی والدیویدیا (ناحیه آکا از رودخانه‌ها) ایجاد شود. با قرار دادن اعداد رومی XIV و XV در اسامی این استان‌ها، هردو ناحیه ترتیب اعداد جغرافیایی که از شمال به جنوب تنظیم شده بود را برهم زدند. تصور بر این است که نام رسمی آنها جایگزین نام حاوی عددشان شود.
نام مرکز
XV آریکا و پاریناکوتا آریکا
I تاراپاکا ایکیکه
II آنتوفاگوستا آنتوفاگوستا
III آتاکاما کوپیاپو
IV کوکیمبو لا سرنا
V والپاراییسو والپاراییسو
VI اوهیگینز رانکاگوا
VII مائولی تالکا
VIII بیوبیو کونسپسیون
IX آرائوکانیا تموکو
XIV لُس ریوس والدیویا
X لُس لاگوس پورتومونت
XI آیسن کویایکی
XII ماژلان پونتا آرناس
RM سانتیاگو سانتیاگو
شهرها
نمایش بحث ویرایش
نمایش بحث ویرایش
شهرهای اصلی شیلی
سرشماری ۲۰۱۲
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر کنسپسیون
کلان‌شهر کنسپسیون
رتبه شهر ناحیه جمعیت کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر لاسرنا
کلان‌شهر لاسرنا
۱ کلان‌شهر سانتیاگو ناحیه کلان‌شهری ۶٬۶۷۶٬۷۴۵
۲ کلان‌شهر کنسپسیون ناحیه بیوبیو ۱٬۰۱۳٬۸۵۶
۳ کلان‌شهر والپارائیسو ناحیه والپارائیسو ۸۹۲٬۱۴۳
۴ کلان‌شهر لاسرنا ناحیه کوکیمبو ۴۰۱٬۸۴۵
۵ آنتوفاگاستا ناحیه آنتوفاگاستا ۳۶۰٬۴۷۳
۶ کلان‌شهر تموکو ناحیه آروکانیا ۳۶۳٬۹۶۴
۷ منطقه شهری رانکاگوآ ناحیه اوهیگینز ۳۰۷٬۰۰۴
۸ کلان‌شهر ایکیکه ناحیه تاراپاکا ۲۶۴٬۶۸۲
۹ تالکا ناحیه موله ۲۰۱٬۷۹۷
۱۰ آریکا ناحیه آریکا و پاریناکوتا ۱۸۵٬۲۶۸
مردم
شیلی یک کشور نسبتاً یکدست از لحاظ جمعیت می‌باشد و بیشتر جمعیت آن غالباً اسپانیایی‌تبار هستند که با درجات مختلفی از آمیزش با بومیان سرخ‌پوست.
حدود ۸۵ درصد از جمعیت کشور در نواحی شهری زندگی می‌کنند، ضمن آن که ۴۰ درصد آنها در منطقهٔ کلان‌شهری سانتیاگو ساکن‌اند. رشد جمعیت شیلی با نرخ حدود ۰٫۹۷ درصد در میان کشورهای آمریکای لاتین پایین است که تنها پس از اروگوئه و کوبا در رده سوم قرار دارد.
زبان
درک و فهم گویش شیلیایی زبان اسپانیایی برای بیگانگان دشوار است. علت آن حذف هجاهای آخر و اصوات 's' در واژه‌ها، تلفظ بسیار نرم برخی از حروف بیصدا و سطوح بالای کاربرد کلمات عامیانه، به ویژه در نواحی سانتیاگو و اطراف آن است.
مردم شیلی همچنین نسبت به اسپانیایی‌زبانان سایر کشورهای همسایه سریعتر صحبت می‌کنند. این عوامل همگی دست به دست هم می‌دهند تا گویش شیلیایی از نظر دیدارکنندگان تازه‌وارد به این کشور، حتی گویشوران حرفه‌ای زبان اسپانیایی، دشوار باشد.∗
فرهنگ و نمادهای ملی
یک گل کوپیهوی سرخ
نوشتار اصلی: فرهنگ شیلی
گل ملی کوپیهو (" لاپاجریا روزاً، لاله کوهی شیلی)، در جنگلهای جنوبی شیلی می‌روید.
نشانهای ملی این کشور دو نوع جانور ملی را ترسیم می‌نمایند: کرکس («والچر گریفوس»، یک پرنده بسیار بزرگ که در کوهستانها زندگی می‌کند) و هوئمول («هیپوکاملوس بیسولکوس»، یک گوزن دم سفید که نژادش در خطر است). در این مورد همچنین یکجمله اسطوره‌ای وجود دارد «Por la razón o la fuerza» («با حق یا به زور» یا «با منطق یا با زور»).
اقتصاد
نوشتار اصلی: اقتصاد شیلی
چشم‌انداز مرکز اقتصادی سانتیاگو
بیابان آتاکاما
بخش فاینانس (مالیه) شیلی سریعتر از حوزه‌های دیگر اقتصاد طی چند سال اخیر پیشرفت نموده است؛ قانون اصلاح بانکداری که در سال ۱۹۹۷ به تصویب رسید دامنه فعالیت مجاز خارجی را برای بانکهای شیلی گسترش داد. دولت شیلی در سال ۲۰۰۱ آزادی بیشتری را در بازارهای سرمایه پیاده نمود. مردم شیلی از ابزارهای مالی جدیدی برخوردار شده‌اند همچون وام‌های سرمایه‌گذاری مسکن، معاملات سلف و حقوق خرید و فروش ارز، کارگزاری (مقاطعه کاری)، لیزینگ، و کارتهای اعتباری. ارائه این محصولات جدید نیز همراه با کاربرد فزاینده از ابزار سنتی همچون وامها و کارتهای اعتباری بوده‌است. سیستم پرداخت خصوصی مقرری شیلی، با دارائی‌های حدود ۵۴ میلیارد دلار در پایان سال ۲۰۰۴، به منبع مهمی از دارایی سرمایه‌ای برای بازار سرمایه تبدیل شده‌است.
شیلی یکی از بهترین نرخهای اعتباری (+ S&P A) را در بین کشورهای آمریکای لاتین حفظ نموده‌است. دولت به بازپرداخت قروض خارجی خود ادامه می‌دهد. قروض مرکب خارجی بخش‌های دولتی و خصوصی در پایان سال ۲۰۰۴، تقریباً ۵۰ درصد کل تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌داد- که بر اساس استانداردهای آمریکای لاتین رقم پایینی است.
دفاع
نوشتار اصلی: نیروهای دفاعی شیلی
A Chilean Navy SH-32 Super Puma helicopter landing onUSS Mitscher (DDG 57).jpg
نیروهای مسلح شیلی از طریق وزارت دفاع به وسیله رئیس جمهور کنترل می‌شوند. رئیس جمهور این اختیار را دارد تا فرمانده کل نیروهای مسلح را برکنار نماید.
فرمانده کل قوای ارتش شیلی ژنرال اسکار ایزوریتا فرر است. ارتش شیلی شامل ۵۵۰۰۰ نفر نیرو بوده و به وسیله ستاد ارتش در سانتیاگو سازماندهی می‌شود، که شامل هفت یگان در این منطقه، یک تیپ هوابرد در رانکاگوا، و یک نیروی مخصوص تکاور در کولینا هستند. ارتش شیلی یکی از حرفه‌ای‌ترین و پیشرفته‌ترین ارتشها از لحاظ فناوری در کشورهای آمریکای لاتین می‌باشد.۴
دریاسالار رودولفو کودینا دیاز رهبری ۲۵۰۰۰ نفر نیروی دریایی شیلی و از جمله ۵۰۰۰ تفنگدار دریایی را برعهده دارد. از میان ۲۹ فروند کشتی زمینی- دریایی ناوگان شیلی، تنها ۶ فروند از آنها سامانه اصلی عملیاتی (از انواع تخریبچی و ناوچه محافظ) هستند. این کشتی‌ها در والپاریزو مستقر می‌باشند. نیروی هوایی دارای سامانه هوابرد ویژه ترابری و اسکورت برای خود بوده؛ و هیچگونه ناوشکن یا هواپیمای بمب افکن ندارد. نیروی دریایی شیلی همچنین ۳ فروند زیردریایی در تالکاهوانو دارد.
ژنرال اوسوالدو سارابیا ویلچز فرماندهی ۱۲۵۰۰ نفر افراد نیروی هوایی را بر عهده دارد. مجموعه یگانهای هوابرد شیلی در بین پنج مقر تیپ هوایی توزیع شده که در نواحی ایکوئیکو، آنتوفاگاستا، سانتیاگو، پورتو مونت و پونتا آرناس واقع شده‌اند. نیروی هوایی شیلی همچنین در یک پایگاه هوایی در جزیره کینگ جورج قاره جنوبگان عملیات هوایی انجام می‌دهد. نیروی هوایی شیلی در سال ۲۰۰۶ ۱۰فروند هواپیمای اف-۱۶ آمریکایی را در کنار ۶ فروند هواپیمای دست دوم بازسازی شده از همان نوع مزبور از نیروی هوایی سلطنتی هلند، تحویل گرفت.
پلیس
پس از کودتای نظامی در سپتامبر ۱۹۷۳، پلیس ملی شیلی که به عنوان تفنگداران شیلی نیز شناخته شده‌اند، با وزارت دفاع متحد شدند. با بازگشت حکومت دموکراتیک، پلیس تحت کنترل وزارت کشور قرار گرفت اما ظاهراً بطور اسمی تحت نظارت وزارت دفاع باقی‌مانده‌است. ژنرال خوزه برنالس رئیس ۳۰ هزار نیروی پلیس مرد و زن شیلی است که مسئول اجرای قانون، مدیریت ترافیک، مراقبت از مرزها، سرکوب (قاچاقچیان) مواد مخدر و مقابله با تروریسم در سراسر کشور شیلی هستند.
اداره آگاهی پلیس شیلی در سال ۱۹۳۳ به وجود آمد که به عنوان یک سازمان پلیسی غیرنظامی و مشابه با دامنه و عملکرد پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) عمل می‌کند. از لحاظ اداری بخشی از وزارت دفاع، فعالیتش به عنوان یک بازوی تحقیقاتی از شاخه قضائی است. پرفکتو آرتورو هررا وردوگو فعلاً رئیس پلیس آگاهی در شیلی می‌باشد
مپوچه‌ها ساکنان اصلی مرکز و جنوب شیلی
حدود ۱۰ هزار سال پیش، مردم سرخ‌پوست مهاجر در داخل دره‌های حاصلخیز و در امتداد ساحلی که هم اکنون شیلی نامیده می‌شود، ساکن شدند. اینکاها امپراتوریشان را تا آنچه امروزه شیلی شمالی خوانده می‌شود گسترش دادند، اما بایر بودن این ناحیه از گسترش اقامت آنها جلوگیری می‌نمود.
فتح این سرزمین که امروزه شیلی خوانده می‌شود تنها به صورت تدریجی واقع شد، و اروپایی‌ها به دستان جمعیت محلی این نقطه متحمل عقب‌نشینیهای مکرر شدند. قیام گسترده مپوچه که در سال ۱۵۳۳ آغاز شد به مرگ والدیویدا و تخریب بسیاری از مستعمرات اصلی در این نقطه منجر گردید. قیامهای اصلی بعدی در سالهای ۱۵۹۸ و ۱۶۵۵ رخ داد. هرگاه که مپوچه‌ها و دیگر گروه‌های بومی شورش می‌نمودند، مرز جنوبی این مستعمره به سمت شمال جابجا می‌گردید.
لغو برده داری در سال ۱۶۸۳ از تنشها در مرز بین مستعمره و سرزمین مپوچه‌ها تا بخش جنوب کاست، و اجازه داد تا تجارت بین استعمارگران و مپوچه‌ها افزایش یابد.
سیاست شیلی
نوشتار اصلی: سیاست در شیلی
نوشتار اصلی: سیاست خارجه شیلی
نام شیلی
نوشتار اصلی: ریشه نام شیلی
نظریات متفاوتی راجع به ریشهٔ کلمهٔ «شیلی» وجود دارد. بر طبق یک نظریه، اینکاها در پرو، که در تسخیر سرزمین آروکانیان‌ها شکست خورده بودند، دره آکنکاگوا «شیلی» را با دستکاری در نام یک رئیس قبیله‌ای («کاسیکوئه») که «تیلی» خوانده می‌شد و در زمان تسخیر اینکاها در آن ناحیه حکومت می‌کرد، انتخاب نمودند.۱
نظریهٔ دیگر به شباهت درهٔ آکنکاگوا با درهٔ کاسما در پرو اشاره می‌کند که در آن یک شهر و دره با نام «شیلی» وجود داشت.۲
جغرافیای شیلی
نوشتار اصلی: جغرافیای شیلی
به دلیل فاصله میان سرزمین اصلی (مین لند) و جزیره ایستر، شیلی چهار تراز متفاوت تنظیم زمان کشوری با زمان بین‌المللی (UTC) برای آنها استفاده می‌نماید:
سرزمین اصلی از ۴- UTC، و در تابستان از نظام یکساعت جلوتر ۳- UTC استفاده می‌کند.
جزیره ایستر از ۶- UTC، و در تابستان از سیستم یک ساعت جلوتر ۵- UTC استفاده می‌نماید.
تقسیمات اداری
ChileRegions.png
شیلی به ۱۳ ناحیه تقسیم می‌شود، که هریک تحت ریاست یک «مدیر» منصوب شده از سوی رئیس جمهوری اداره می‌شود. هر ناحیه نیز به استان‌هایی با «فرمانداران استانی» تقسیم می‌شود، که فرمانداران نیز توسط رئیس جمهور تعیین می‌گردند. نهایتاً هر استان به شهرداریهایی تقسیم می‌گردد،۳ که اغلب به شهرداری‌ها عنوان کمونا را نسبت می‌دهند و هر شهرداری یک شهردار و چند مشاور برای خود دارد، که به عنوان "concejales" از سوی ساکنان آن نقاط انتخاب می‌شوند.
برای هر ناحیه یک نام و یک عدد رومی، از سمت شمال به جنوب منظور شده‌است. کلاً، اعداد رومی بیش از اسم این نواحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تنها مورد استثناء در ناحیه‌ای است که سانتیاگو قرار دارد و برای آن "RM" درنظر گرفته شده‌است، که بیانگر «رخیون متروپلیتانا»، یا «ناحیه پایتختی» می‌باشد.
در سال ۲۰۰۵، کنگره شیلی اصلاحیه‌ای از تصویب گذارند تا دو ناحیه جدید یکی در شمال در اطراف شهر آریکا، و یکی در بخش مرکزی جنوب حوالی والدیویدیا (ناحیه آکا از رودخانه‌ها) ایجاد شود. با قرار دادن اعداد رومی XIV و XV در اسامی این استان‌ها، هردو ناحیه ترتیب اعداد جغرافیایی که از شمال به جنوب تنظیم شده بود را برهم زدند. تصور بر این است که نام رسمی آنها جایگزین نام حاوی عددشان شود.
نام مرکز
XV آریکا و پاریناکوتا آریکا
I تاراپاکا ایکیکه
II آنتوفاگوستا آنتوفاگوستا
III آتاکاما کوپیاپو
IV کوکیمبو لا سرنا
V والپاراییسو والپاراییسو
VI اوهیگینز رانکاگوا
VII مائولی تالکا
VIII بیوبیو کونسپسیون
IX آرائوکانیا تموکو
XIV لُس ریوس والدیویا
X لُس لاگوس پورتومونت
XI آیسن کویایکی
XII ماژلان پونتا آرناس
RM سانتیاگو سانتیاگو
شهرها
نمایش بحث ویرایش
نمایش بحث ویرایش
شهرهای اصلی شیلی
سرشماری ۲۰۱۲
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر سانتیاگو
کلان‌شهر کنسپسیون
کلان‌شهر کنسپسیون
رتبه شهر ناحیه جمعیت کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر والپارائیسو
کلان‌شهر لاسرنا
کلان‌شهر لاسرنا
۱ کلان‌شهر سانتیاگو ناحیه کلان‌شهری ۶٬۶۷۶٬۷۴۵
۲ کلان‌شهر کنسپسیون ناحیه بیوبیو ۱٬۰۱۳٬۸۵۶
۳ کلان‌شهر والپارائیسو ناحیه والپارائیسو ۸۹۲٬۱۴۳
۴ کلان‌شهر لاسرنا ناحیه کوکیمبو ۴۰۱٬۸۴۵
۵ آنتوفاگاستا ناحیه آنتوفاگاستا ۳۶۰٬۴۷۳
۶ کلان‌شهر تموکو ناحیه آروکانیا ۳۶۳٬۹۶۴
۷ منطقه شهری رانکاگوآ ناحیه اوهیگینز ۳۰۷٬۰۰۴
۸ کلان‌شهر ایکیکه ناحیه تاراپاکا ۲۶۴٬۶۸۲
۹ تالکا ناحیه موله ۲۰۱٬۷۹۷
۱۰ آریکا ناحیه آریکا و پاریناکوتا ۱۸۵٬۲۶۸
مردم
شیلی یک کشور نسبتاً یکدست از لحاظ جمعیت می‌باشد و بیشتر جمعیت آن غالباً اسپانیایی‌تبار هستند که با درجات مختلفی از آمیزش با بومیان سرخ‌پوست.
حدود ۸۵ درصد از جمعیت کشور در نواحی شهری زندگی می‌کنند، ضمن آن که ۴۰ درصد آنها در منطقهٔ کلان‌شهری سانتیاگو ساکن‌اند. رشد جمعیت شیلی با نرخ حدود ۰٫۹۷ درصد در میان کشورهای آمریکای لاتین پایین است که تنها پس از اروگوئه و کوبا در رده سوم قرار دارد.
زبان
درک و فهم گویش شیلیایی زبان اسپانیایی برای بیگانگان دشوار است. علت آن حذف هجاهای آخر و اصوات 's' در واژه‌ها، تلفظ بسیار نرم برخی از حروف بیصدا و سطوح بالای کاربرد کلمات عامیانه، به ویژه در نواحی سانتیاگو و اطراف آن است.
مردم شیلی همچنین نسبت به اسپانیایی‌زبانان سایر کشورهای همسایه سریعتر صحبت می‌کنند. این عوامل همگی دست به دست هم می‌دهند تا گویش شیلیایی از نظر دیدارکنندگان تازه‌وارد به این کشور، حتی گویشوران حرفه‌ای زبان اسپانیایی، دشوار باشد.∗
فرهنگ و نمادهای ملی
یک گل کوپیهوی سرخ
نوشتار اصلی: فرهنگ شیلی
گل ملی کوپیهو (" لاپاجریا روزاً، لاله کوهی شیلی)، در جنگلهای جنوبی شیلی می‌روید.
نشانهای ملی این کشور دو نوع جانور ملی را ترسیم می‌نمایند: کرکس («والچر گریفوس»، یک پرنده بسیار بزرگ که در کوهستانها زندگی می‌کند) و هوئمول («هیپوکاملوس بیسولکوس»، یک گوزن دم سفید که نژادش در خطر است). در این مورد همچنین یکجمله اسطوره‌ای وجود دارد «Por la razón o la fuerza» («با حق یا به زور» یا «با منطق یا با زور»).
اقتصاد
نوشتار اصلی: اقتصاد شیلی
چشم‌انداز مرکز اقتصادی سانتیاگو
بیابان آتاکاما
بخش فاینانس (مالیه) شیلی سریعتر از حوزه‌های دیگر اقتصاد طی چند سال اخیر پیشرفت نموده است؛ قانون اصلاح بانکداری که در سال ۱۹۹۷ به تصویب رسید دامنه فعالیت مجاز خارجی را برای بانکهای شیلی گسترش داد. دولت شیلی در سال ۲۰۰۱ آزادی بیشتری را در بازارهای سرمایه پیاده نمود. مردم شیلی از ابزارهای مالی جدیدی برخوردار شده‌اند همچون وام‌های سرمایه‌گذاری مسکن، معاملات سلف و حقوق خرید و فروش ارز، کارگزاری (مقاطعه کاری)، لیزینگ، و کارتهای اعتباری. ارائه این محصولات جدید نیز همراه با کاربرد فزاینده از ابزار سنتی همچون وامها و کارتهای اعتباری بوده‌است. سیستم پرداخت خصوصی مقرری شیلی، با دارائی‌های حدود ۵۴ میلیارد دلار در پایان سال ۲۰۰۴، به منبع مهمی از دارایی سرمایه‌ای برای بازار سرمایه تبدیل شده‌است.
شیلی یکی از بهترین نرخهای اعتباری (+ S&P A) را در بین کشورهای آمریکای لاتین حفظ نموده‌است. دولت به بازپرداخت قروض خارجی خود ادامه می‌دهد. قروض مرکب خارجی بخش‌های دولتی و خصوصی در پایان سال ۲۰۰۴، تقریباً ۵۰ درصد کل تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌داد- که بر اساس استانداردهای آمریکای لاتین رقم پایینی است.
دفاع
نوشتار اصلی: نیروهای دفاعی شیلی
A Chilean Navy SH-32 Super Puma helicopter landing onUSS Mitscher (DDG 57).jpg
نیروهای مسلح شیلی از طریق وزارت دفاع به وسیله رئیس جمهور کنترل می‌شوند. رئیس جمهور این اختیار را دارد تا فرمانده کل نیروهای مسلح را برکنار نماید.
فرمانده کل قوای ارتش شیلی ژنرال اسکار ایزوریتا فرر است. ارتش شیلی شامل ۵۵۰۰۰ نفر نیرو بوده و به وسیله ستاد ارتش در سانتیاگو سازماندهی می‌شود، که شامل هفت یگان در این منطقه، یک تیپ هوابرد در رانکاگوا، و یک نیروی مخصوص تکاور در کولینا هستند. ارتش شیلی یکی از حرفه‌ای‌ترین و پیشرفته‌ترین ارتشها از لحاظ فناوری در کشورهای آمریکای لاتین می‌باشد.۴
دریاسالار رودولفو کودینا دیاز رهبری ۲۵۰۰۰ نفر نیروی دریایی شیلی و از جمله ۵۰۰۰ تفنگدار دریایی را برعهده دارد. از میان ۲۹ فروند کشتی زمینی- دریایی ناوگان شیلی، تنها ۶ فروند از آنها سامانه اصلی عملیاتی (از انواع تخریبچی و ناوچه محافظ) هستند. این کشتی‌ها در والپاریزو مستقر می‌باشند. نیروی هوایی دارای سامانه هوابرد ویژه ترابری و اسکورت برای خود بوده؛ و هیچگونه ناوشکن یا هواپیمای بمب افکن ندارد. نیروی دریایی شیلی همچنین ۳ فروند زیردریایی در تالکاهوانو دارد.
ژنرال اوسوالدو سارابیا ویلچز فرماندهی ۱۲۵۰۰ نفر افراد نیروی هوایی را بر عهده دارد. مجموعه یگانهای هوابرد شیلی در بین پنج مقر تیپ هوایی توزیع شده که در نواحی ایکوئیکو، آنتوفاگاستا، سانتیاگو، پورتو مونت و پونتا آرناس واقع شده‌اند. نیروی هوایی شیلی همچنین در یک پایگاه هوایی در جزیره کینگ جورج قاره جنوبگان عملیات هوایی انجام می‌دهد. نیروی هوایی شیلی در سال ۲۰۰۶ ۱۰فروند هواپیمای اف-۱۶ آمریکایی را در کنار ۶ فروند هواپیمای دست دوم بازسازی شده از همان نوع مزبور از نیروی هوایی سلطنتی هلند، تحویل گرفت.
پلیس
پس از کودتای نظامی در سپتامبر ۱۹۷۳، پلیس ملی شیلی که به عنوان تفنگداران شیلی نیز شناخته شده‌اند، با وزارت دفاع متحد شدند. با بازگشت حکومت دموکراتیک، پلیس تحت کنترل وزارت کشور قرار گرفت اما ظاهراً بطور اسمی تحت نظارت وزارت دفاع باقی‌مانده‌است. ژنرال خوزه برنالس رئیس ۳۰ هزار نیروی پلیس مرد و زن شیلی است که مسئول اجرای قانون، مدیریت ترافیک، مراقبت از مرزها، سرکوب (قاچاقچیان) مواد مخدر و مقابله با تروریسم در سراسر کشور شیلی هستند.
اداره آگاهی پلیس شیلی در سال ۱۹۳۳ به وجود آمد که به عنوان یک سازمان پلیسی غیرنظامی و مشابه با دامنه و عملکرد پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) عمل می‌کند. از لحاظ اداری بخشی از وزارت دفاع، فعالیتش به عنوان یک بازوی تحقیقاتی از شاخه قضائی است. پرفکتو آرتورو هررا وردوگو فعلاً رئیس پلیس آگاهی در شیلی می‌باشد